Overspannen of burn-out?

Een burn-out vertoont veel gelijkenissen met andere problemen zoals depressie, overspannenheid en lichamelijke vermoeidheidsziekten zoals MS of bijvoorbeeld de ziekte van Pfeifer, of long COVID. Omdat veel symptomen overeen komen, is het soms lastig om een onderscheid te maken. In dit blog vertel ik je meer over de verschillen  en overeenkomsten,  lees je over de cijfers  en lees je welke sectoren gevoelig zijn voor burn-out.

Lichamelijke vermoeidheidsziekten als MS, Pfeifer, long COVID

Lichamelijk onderzoek kan vermoeidheidsziekten uitsluiten. Bij MS gaat het om een aandoening van het zenuwstelsel, bij Pfeifer gaat het om een virale infectieziekte en bij long COVID gaat het om de nasleep van de infectieziekte COVID-19.

Het verschil tussen overspannen en burn-out

Bij overspannenheid is er sprake van overmatige stress met een duidelijke oorzaak. Dat is het grootste verschil met een burn-out. Waar bij een burn-out de klachten er geleidelijk zijn ingeslopen en al zeker een jaar bestaan, gaat het bij overspannenheid om klachten die in een vrij korte tijd zijn ontstaan. Er ligt zogezegd 'even te veel op het bordje': een verhuizing, een sterfgeval, verandering van baan of een hoogopgelopen arbeidsconflict kunnen er voor zorgen dat je tijdelijk te veel stress ervaart. Over het algemeen kun je na overspannenheid na ongeveer 3 maanden weer aan het werk. Dat lukt niet bij een burn-out. Daar duurt het herstel vaak langer.

Wat zijn de symptomen van een depressie?

Voordat ik bij de symptomen van een burn-out kom, nog even de symptomen van een depressie. Een depressie kan ontstaan zonder aanwijsbare reden. Bij een depressie is er vaak ook sprake van een erfelijke component; de één is er gevoeliger voor dan de ander. Waar bij een depressie iemand het hele leven zwart inziet, gaat het bij iemand met een burn-out alleen om depressieve gevoelens met betrekking tot het werk.

Het één sluit het ander niet uit: een burn-out kan op een zeker moment overgaan in een depressie. Zit je niet lekker in je vel in je baan? Neem dan contact op om erger te voorkomen: contact.

Burn-out in cijfers

Tot slot dan de burn-out. Allereerst: het aantal werknemers en zelfstandig ondernemers met burn-out gerelateerde klachten blijft helaas stijgen*. Het RIVM heeft op een rijtje gezet om hoeveel mensen het gaat en het percentage varieert van 14,4% in 2014 naar 20,1% in 2024 (met een lichte daling in 2015, toen het percentage 13,4% was). Ik vind dat een schrikbarend hoog percentage, want reken dit maar eens om naar verzuimkosten! Zelfstandig ondernemers doen het overigens iets beter en gaan van 7,5% in 2015  naar 11,8% in 2025.

Beroepen waarin burn-out vaker voorkomt

Zijn er sectoren waar burn-out vaker voor komt? Ja zeker! De top 5 van sectoren met een bepaalde burn-out gevoeligheid zijn**:

1. Zorg en Welzijn (door: hoge emotionele belasting, structureel personeelstekort en weinig tijd voor herstel
2. het Onderwijs (door: groeiende klassen, overmatige administratieve lasten en gebrek aan professionele autonomie)
3. ICT en tech (door: constante technologische veranderingen, altijd 'aan' staan en grote prestatiedruk)
4. Openbaar bestuur (door: hoge werkdruk door regeldruk, minder grip op eigen werkzaamheden en complexe politieke eisen)
5. Creatieve sector (door: financiële onzekerheid, presteren onder druk en slechte scheiding tussen werk en privé)

Wat zijn de fasen van een burn-out?

Iedereen met een burn-out doorloopt een bepaald proces, waarbij fase 1 meestal bestaat uit een enthousiaste start. In fase 2 ga je met tegenzin naar je werk en in fase 3 merk je dat je chronische klachten hebt, waarbij vaak gevlucht wordt in allerlei verslavingen en men zich terugtrekt uit contacten. Deze fasen heb ik nu wel heel erg kort beschreven, omdat ik dit blog graag leesbaar wil houden. In het volgende blog zal ik dieper ingaan op de verschillende fasen. In blog 3 ga ik dieper in op de oorzaken van burn-out en in blog 4 gaat het over de gevolgen. En omdat je natuurlijk graag weet wat je kunt doen om een burn-out te voorkomen, stel ik je na ieder blog een vraag of sluit ik af met een tip. Vandaag krijg je beide!

Een vraag en een tip voor jou

De vraag die je jezelf mag stellen: ga je nog net zo enthousiast naar je werk als toen je aan je baan begon?

De tip die ik je vandaag wil geven: doe een aantal keer per dag even helemaal niets. Geen mobiel, geen berichtjes checken, geen tv-kijken, geen telefoontjes plegen, niet sporten, geen boodschappen of wat je dan ook allemaal nog moet. Je mag ontspannen. Nu. Zet de timer op 5 minuten, sluit je ogen en geniet.

Hulp nodig?

Heb je hulp nodig om jouw situatie te ontwarren en kom je zelf niet uit jouw negatieve cirkel? Neem contact op voor een coachgesprek. Een eerste telefonische kennismaking is altijd gratis: telefonische kennismaken plannen.

Ontdek waar jij van gaat stralen,

Liefs,

Karin

Bronvermelding:

* RIVM, geraadpleegd op 23-10-2025: www.rivm.nl

** De burnoutbibliotheek, geraadpleegd op 23-10-2025: www.burnoutbibliotheek.nl